امروزه بیماری های سیستم عصبی به عنوان بیماری های که بار سنگین اقتصادی و اجتماعی دارند شناخته می شوند، یکی از انواع بیماری های مربوط به حافظه آلزایمر می باشد، آلزایمر به التهاب و عدم تعادل بین رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها (استرس اکسیداتیو) بستگی دارد. به نظر می رسد بسیاری از بیماری هایی که باعث آسیب عصبی می شوند، استرس اکسیداتیو را افزایش می دهند. شایع ترین بیماری در سطح جهان بیماری آلزایمر است که با آسیب اکسیداتیو از طریق ایمنی، باعث آسیب به بافت سیستم عصبی مرکزی می شود. در نتیجه، باعث کاهش عملکرد شناختی می گردد. شواهد نشان داده است که عصاره زعفران، ممکن است باعث مهار تجمع بتا آمیلوئید در مدل های حیوانی شود که این یک مرحله ی کلیدی در پاتوژنز بیماری آلزایمر است.
همچنین، تحقیقات نشان می دهد که کروسین در پیش گیری از شکل گیری پلاک آمیلوئیدی نقش موثری دارد. در مطالعات برون تنی نیز کروسین موجب پیشگیری از ساخت شبکه ی نوروفیبریلاتوری می شود که یکی از شاخص های بافت شناسی کلیدی در بیماری آلزایمر می باشد. سافرانال نیز در این رابطه اثرات مفیدی دارد، احتمالا سافرانال و کروسین با اتصال به استیل کولین استراز، اصر مهاری ایجاد کنند و مکانیسمی شبیه داروهای رایجی که در درمان بیماری آلزایمر به کار می رود، مانند دونزپیل ایجاد نمایند.
بر اساس این یافته ها دو مطالعه بالینی محدود جهت ارزیابی اثر زعفران در بیماری آلزایمر انجام شده است. در یک مطالعه 46 فرد مبتلا به بیماری آلزایمر خفیف تا متوسط به دو گروه تقسیم شدند و یک گروه 30 میلی گرم زعفران و گروه دیگر، دارونما دریافت کردند. پس از 16 هفته، نتایج نشان داد زعفران در مقایسه با دارونما، فعالیت شناختی رابهبود بخشیده است؛ به طوری که تغییرات در آزمون ارزیابی بیماری آلزایمر و آزمون ارزیابی دمانس معنی دار شد و همچنین، از نظر عوارض جانبی، تفاوت معنی داری بین دو گروه یافت نشد.
مطالعه دیگری بر روی 54 بیمار، اثر زعفران 30 میلی گرم روزانه با دونزپیل 10 میلی گرم روزانه به مدت 22 هفته را در درمان بیماری آلزایمر خفیف تا متوسط مقایسه کرد. یافته ها نشان داد زعفران به اندازه دونزپیل برای درمان افسردگی خفیف تا متوسط موثر است؛همچنین، از نظر عوارض جانبی به جز تهوع ناشی از دونزپیل، تفاوت معنی داری وجود نداشت. تسولاکی و همکاران، اثر زعفران را بر بیماران مبتلا به اختلال شناختی خفیف بررسی کردند. نتایج نشان داد آزمون کوتاه وضعیت ذهنی، نوار مغزی، پتانسیل وابسته به رخداد مغزی و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی در بیمارانی که زعفران دریافت نمودند، بهبود یافت.
در بررسی که میلاجردی و همکاران بر روی مقالات منتشر شده تا سال 2014 انجام دادند به این نتیجه رسیدند، زعفران و مواد موثره آن در درمان و پیش گیری از بیماری های مربوط به حافظه و چشم جلوگیری می کند.
در مطالعه دیگری که تاثیر خواص زعفران را بر آلزایمر بررسی کردند ، در هفده مطالعه آزمایشگاهی و بالینی زعفران اثر قابل توجهی بر انواع بیماری های مربوط به حافظه داشت. کروسین خواصی همچون تنظیم سطح گلوتیمیت، کاهش استرس اکسیداتیو و مهار تجمع پروتئین های آمیلوئید بتا وپروتئین های تاو را دارد.
